Şebüsterî ve Gülşen-i Râz

Şebüsterî ve Gülşen-i Râz
Muammer Cengiz

      Horasanlı sufî Emîr Hüseynî-i Herevî’nin (v. 729/1329 [?]) sorularına Mahmûd Şebüsterî (v.720/1320 [?] tarafından cevâben kaleme alınmış bir mesnevî olan Gülşen-i Râz, tasavvufî tefekkürün temel meselelerinin ele alındığı bir eserdir. İlhanlılar dönemi mutasavvıf-şâirlerinden olan Şebüsterî, tasavvuf sahasında Saâdetnâme ve Hakku’l-Yakîn gibi önemli eserleri de bulunmasına rağmen daha ziyade Gülşen-i Râz’ı ile şöhret bulmuştur. Pek çok şerhe konu olarak tasavvuf târihinde önemli bir yer edinen Gülşen-i Râz, tasavvufa ait temel umdeleri didaktik tarzda ele alan veciz bir manzûmedir. Eserin vahdet-i vücûd düşüncesi etrafında şekillenen yoğun muhtevâsına eşlik eden îcazlı ve sembolik dili tasavvufî eserlerin önemli referanslarından biri olmasını sağlamıştır.

     Gülşen-i Râz mesnevîsinin tanıtım ve tahlîlini hedefleyen bu çalışma-da eserde yer alan tasavvufî konular "vahdet-i vücûd”, "tefekkür”, "marifetullah”, "insanın hakîkati”, "seyr u sülûk”, "insanın tekâmül aşamaları”, "varlığın sembolik dille ifadesi” gibi başlıklar altında irdelenmiştir. Manzûmenin tahlilinde Gülşen-i Râz’ın şerhlerinin yanısıra eserle aynı mihver etrâfında buluşabilecek diğer tasavvuf metinlerine de müracaat edilmiştir.